Demokracja uczestnicząca to ideologia polityczna, która kładzie nacisk na szeroki udział wyborców w kierowaniu i działaniu systemów politycznych. Często kontrastuje się z demokracją przedstawicielską, w której wybrani urzędnicy podejmują decyzje w imieniu swoich wyborców. W demokracji uczestniczącej wszyscy członkowie grupy politycznej mają możliwość wspólnego podejmowania decyzji, bezpośrednio wpływając na wynik przepisów prawnych, polityk i innych decyzji, które ich dotyczą.
Koncepcja demokracji uczestniczącej ma swoje korzenie w starożytnych Atenach, gdzie obywatele odgrywali bezpośrednią rolę w podejmowaniu decyzji dotyczących polityki i prawa państwa-miasta. Jednak dopiero w XX wieku termin „demokracja uczestnicząca” wszedł do powszechnego użytku. Ideologia ta zyskała na znaczeniu w latach sześćdziesiątych XX wieku, szczególnie w Stanach Zjednoczonych, gdzie była kojarzona z ruchem na rzecz praw obywatelskich i Nową Lewicą.
Oświadczenie z Port Huron, manifest polityczny amerykańskiego ruchu aktywistów studenckich z 1962 r. Studenci na rzecz Społeczeństwa Demokratycznego (SDS), jest często cytowane jako podstawowy dokument demokracji uczestniczącej. W oświadczeniu wezwano do stworzenia społeczeństwa, w którym jednostki mogłyby bezpośrednio uczestniczyć w podejmowaniu decyzji mających wpływ na ich życie, zamiast podlegać rządom odległych i obojętnych biurokracji.
Na przełomie XX i XXI wieku demokrację uczestniczącą łączono z różnymi ruchami społecznymi i politycznymi, w tym z ekologią, feminizmem i ruchem antyglobalistycznym. Został on także wdrożony w różnych formach na poziomie lokalnym w wielu krajach, a budżet partycypacyjny jest jednym z najpowszechniejszych przykładów. Praktyka ta, zapoczątkowana w 1989 roku w Porto Alegre w Brazylii, bezpośrednio angażuje obywateli w proces podejmowania decyzji o przeznaczeniu części budżetu gminy.
Pomimo swojej atrakcyjności demokracja uczestnicząca ma również swoich krytyków. Niektórzy twierdzą, że na dużą skalę jest to niepraktyczne, gdyż wymaga dużego zaangażowania i wiedzy ze strony obywateli. Inni obawiają się, że może to doprowadzić do paraliżu decyzyjnego lub zostać zmanipulowane przez specjalne grupy interesu. Niemniej jednak ideologia ta w dalszym ciągu inspiruje tych, którzy wierzą w potencjał zwykłych obywateli w kształtowaniu własnego losu politycznego.
Jak podobne są Twoje przekonania polityczne do kwestii Participatory Democracy ? Rozwiąż quiz polityczny, aby się dowiedzieć.
